Chuyên gia tâm lý học tội phạm nói gì về vụ thảm sát tại Bình Phước?

Mới đây, nhiều người không khỏi bàng hoàng trước thông tin về vụ việc một gia đình giàu có nổi tiếng ở huyện Chơn Thành, Bình Phước bị sát hại dã man. Những tình tiết trong vụ thảm sát khiến nhiều người cảm thấy "lạnh sống lưng" vì độ tàn ác của kẻ sát nhân. Toàn bộ 6 người trong gia đình gồm: Ông Lê Văn Mỹ (48 tuổi, chủ nhà), bà Nguyễn Lê Thị Ánh Nga (45 tuổi, vợ ông Mỹ) cùng hai con của họ là Lê Thị Ánh Linh (22 tuổi) và Lê Quốc Anh (15 tuổi), hai cháu ông Mỹ là Dư Ngọc Tố Như (18 tuổi) và Dư Minh Vỹ (14 tuổi) đều chết trong tư thế bị trói chặt chân tay, miệng bịt khăn và cổ bị cắt.

 

Kẻ sát nhân nhẫn tâm đến nỗi, bé Dư Minh Vỹ (14 tuổi) dù đã cố gắng chạy đến rào sắt cũng bị sát hại, không buông tha. Gia đình hiện chỉ còn bé Na (khoảng 18 tháng tuổi, cháu ngoại ông Mỹ) may mắn thoát nạn.

 

Theo kết luận điều tra ban đầu, vụ trọng án có dấu hiệu của một vụ giết người, cướp của. Đặc biệt, tại hiện trường, cơ quan công an phát hiện nạn nhân có dấu hiệu phản kháng từ trong nhà ra đến ngoài sân. 

 

Trước những thông tin đó, nhiều người đặt ra câu hỏi, liệu có nên phản kháng hay không khi có kẻ đột nhập vào nhà trộm cắp tài sản? Phải làm sao để đảm bảo an toàn tính mạng cho chính mình và người thân trong gia đình khi rơi vào hoàn cảnh đó? Nên im lặng, tuân theo mệnh lệnh của kẻ trộm hay tìm cách chống trả đến cùng?

 

Trao đổi về vấn đề này,  TS. Chu Văn Đức - chuyên gia tâm lý học tội phạm, công tác tại Đại học Luật Hà Nội khẳng định, thông thường, mọi người ít khi được giáo dục, rèn luyện cách xử lý tình huống khi bất ngờ phát hiện có trộm đột nhập trong nhà, từ đó dẫn đến những phản ứng không đúng, tự đẩy mình vào thế bất lợi, có thể dẫn đến việc bị thương tích hoặc vong mạng.

 

 

"Tội phạm trộm cắp ngày càng liều lĩnh và nguy hiểm. Vì thế, cách đối phó với chúng cũng ngày càng khó khăn, phức tạp hơn" - TS. Đức nói. Theo ông Đức, để đảm bảo an toàn, trước hết, mọi người cần nắm rõ tâm lý tội phạm trộm cắp để biết cách xử lý cho đúng và hiệu quả.

 

Ông Đức phân tích, thông thường, trộm cướp tài sản thường không có chủ đích sẽ gây ra án mạng nhưng chúng luôn mang sẵn theo hung khí để phòng thân. Trong trường hợp bị phát giác, để đảm bảo an toàn, từ mục đích ban đầu chỉ là cướp của, các tay trộm thường thực hiện luôn mục đích phát sinh là giết người. 

 

"Các gia đình bị trộm "viếng" thăm bất ngờ thường rơi vào tình thế bị động, không có sẵn vũ khí để tự vệ. Vì thế, họ thường gặp bất lợi khi ứng phó với kẻ trộm. Bên cạnh đó, tội phạm trộm cắp thường rất tàn độc, sẵn sàng vì tiền và sự an toàn của bản thân mà ra tay thảm sát tất cả những người có mặt trong nhà" - ông Đức nói.

 

Kẻ trộm nếu chỉ xuất phát vì động cơ cướp của sẽ không có sẵn chủ đích giết người. Tuy nhiên, chúng vẫn thường mang theo hung khí phòng thân, sẵn sàng gây án mạng khi nhận thấy mình đang gặp nguy hiểm - (Ảnh: Internet).
 

Điều đáng sợ là tâm lý tội phạm trộm cắp thường vượt quá khả năng kiểm soát của bản thân. Nhiều trường hợp các tay trộm thường sử dụng ma túy, nhất là ma túy đá. Khi đó, mọi hành động của chúng đã vượt khỏi tầm kiểm soát của ý thức con người. Vì những cơn thèm thuốc hay do ảo giác kích thích, chúng sẵn sàng giết người không ghê tay.

 

Ngoài ra, khi tội phạm trộm cắp tổ chức thành băng đảng, chúng thường manh động và tàn ác hơn. "Khi đi theo nhóm, tâm lý tội phạm trộm cắp phụ thuộc vào kẻ cầm đầu. Tuy nhiên, do hiệu ứng đám đông nên chúng thường cảm thấy mình an toàn và chiếm nhiều ưu thế hơn. Từ đó, nhóm tội phạm sẵn sàng làm những chuyện vô cùng nhẫn tâm. Chúng trở nên manh động và man rợ  hơn bất cứ khi nào" - TS. Đức khẳng định.

 

Trong nhiều trường hợp, các tội phạm trộm cắp đã sắp đặt sẵn kế hoạch giết người, cướp của. "Ví dụ như khi cướp tài sản trong một gia đình mà kẻ trộm từng có mối quen biết, chúng sẵn sàng lập kế hoạch giết người để đảm bảo an toàn cho bản thân. Cũng có nhiều vụ án, kẻ sát nhân đã khai nhận rằng chỉ vì từng bị sơ xuất trong quá khứ nên những vụ án sau đó, đi cùng với mục tiêu giành lấy của cải, chúng luôn chuẩn sẵn một kế hoạch thảm sát ngày càng hoàn hảo hơn".

 

Băng cướp chặt tay cướp SH do hồ Duy Hải cầm đầu từng gây chấn động dư luận hồi năm 2014. Đây là một ví dụ cho thấy, khi tội phạm câu kết với nhau thành một nhóm có tổ chức, chúng thường rất manh động, liều lĩnh và tàn nhẫn.
 

Áp dụng những lý thuyết đó vào vụ thảm sát chấn động tỉnh Bình Phước, ông Đức cho rằng, vụ án này có nhiều dấu hiệu là tội phạm đã có sẵn chủ đích giết người. "Qua đọc báo, tôi nhận thấy vụ án này có thể do một băng đảng gồm nhiều người thực hiện. Trong khi đó, nạn nhân hoàn toàn rơi vào thế bị động, có khi trộm ở trong nhà rồi mới biết. Các tình tiết của vụ án cho thấy, chắc chắn trước khi đột nhập vào nhà ông Mỹ, các tay trộm đã sắp đặt sẵn một kế hoạch sát hại mạng người bài bản" - ông Đức nói thêm.

 

Ông Đức cũng đưa ra nghi vấn vụ án này không đơn thuần chỉ là vụ việc giết người cướp của . "Xét theo mức độ nghiêm trọng của vụ án, tôi cho rằng nếu có thực sự xuất hiện mục tiêu trộm tài sản thì có lẽ đó cũng là mục tiêu phụ bên cạnh chủ đích trả thù cá nhân". 

 

Theo ông Đức, điều này cũng thường xảy ra trong các vụ trọng án khác khi các tay trộm vừa có động cơ giết người, vừa có động cơ cướp đoạt tài sản. "Thông thường, nếu xuất hiện thêm cả mục tiêu trả thù, kẻ trộm thường rất tàn nhẫn, sẵn sàng dùng mọi thủ đoạn để gây ra những án mạng thảm thương nhất" - ông Đức chia sẻ.