Phim "Mommy" gây ám ảnh bởi tình mẫu tử

Ra mắt cách đây hơn 1 năm, bộ phim Mommy của đạo diễn trẻ người Canada Xavier Dolan được xem là "ngôi sao sáng" của Liên hoan phim Cannes 2014. Trước đó, Xavier Dolan từng nhiều lần được chú ý tại Cannes thông qua các bộ phim như Tom at the Farm, Laurence Anyways...… nhưng phải đến khi thực hiện Mommy, chàng trai đạo diễn ấy mới bộc lộ hết khả năng "nhà nghề" vừa tinh tế, vừa gai góc của mình.

Mommy mở ra cho người xem một thế giới phũ phàng và đau đớn đến não lòng về câu chuyện của một người mẹ đứng trước đứa con ngỗ ngược, để từ đó làm dấy lên sự xúc động về tình mẫu tử, đồng thời khái quát hóa được nhiều vấn đề xã hội khác khiến bất cứ người xem nào cũng có thể đồng cảm và mủi lòng.

Việc một nhà làm phim chỉ mới 25 tuổi như Xavier Dolan lại tạo ra được một bộ phim chấn động như Mommy có thể được xem là một hiện tượng "vô tiền khoáng hậu trong lịch sử".

Poster phim Mommy.

Câu chuyện dung dị mà dữ dội

Mommy kể về Diane, một người phụ nữ góa chồng sắp bước vào tuổi trung niên, phải vật lộn với cuộc sống để chăm lo cho cậu con trai sắp bước vào tuổi trưởng thành, Steve. Steve là một cậu bé có cá tính mạnh mẽ, dễ bộc lộ cảm xúc, gai góc, ương ngạnh. Steve không kiểm soát được bản thân dẫn đến việc nhiều lần làm tổn thương người khác, ngay cả chính mẹ mình. Điều này khiến Diane đứng trước những quyết định khó khăn. Cô phải lựa chọn giữa việc tiếp tục giữ Steve bên mình, cố gắng bảo vệ cậu bất chấp nguy cơ Steve phải vào tù vì tội hành hung, và việc đưa Steve vào trại giáo dưỡng, cắt đứt mọi chăm sóc nhưng bù lại, cậu được an toàn và không vướng phải vào vòng lao lý.

Trong hành trình đấu tranh với số phận để "giải cứu" tâm hồn cậu con trai ngang bướng, Diane có sự giúp đỡ của Kyla, người phụ nữ hàng xóm mắc phải triệu chứng khó phát âm. Sự kết hợp đồng điệu và ăn ý của hai người phụ nữ có lúc đã mở ra được cho Steve một tương lai có vẻ tươi sáng, những khoảnh khắc tuyệt đẹp của thời niên thiếu. Nhưng tất cả những thứ ánh sáng và huy hoàng đó lại bấp bênh và lấp lóe như một ngọn nến, không ổn định và luôn có thể tắt bất cứ lúc nào bởi một cơn gió lướt ngang.

Câu chuyện về tình mẫu tử thể hiện đầy xúc động trong phim Mommy.

Cái chất u ám vẫn là không khí chủ đạo bao trùm bộ phim, sự bất lực đến tuyệt vọng đã đẩy cả ba nhân vật chính trong phim gần như đến tận đường cùng. Sự táo bạo trong cách khai thác cốt truyện của đạo diễn kiêm biên kịch Xavier Dolan đôi khi khiến người xem cảm thấy hơi "ác", nhưng sau đó khán giả lại nhanh chóng nhận thấy thực ra Xavier Dolan chỉ đơn thuần là đang mô tả lại thực tế.

Những trường hợp như Diane, Steve hay Kyla trong cuộc sống đời thường không phải hiếm, những bi kịch có thực đôi khi còn dữ dội hơn thế, nhưng ít ai nhìn thấy và hiểu được. Và Xavier Dolan đã làm được một điều là kể lại những câu chuyện ấy theo thủ pháp nghệ thuật của chính mình, để làm dấy lên sự đồng cảm cũng như chia sẻ của những khán giả, người xem với những con người vẫn đang loay hoay với số phận đó của mình.

Nhiều đặc điểm ấn tượng

Dĩ nhiên, để một tác phẩm có thể lưu lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người xem, kịch bản chưa phải là tất cả. Mommy khiến nhiều nhà phê bình và các khán giả yêu mến dòng phim nghệ thuật thích thú trước hết là vì lựa chọn độc đáo của Xavier Dolan trong cấu trúc khung hình: cấu trúc vuông.

Khung hình vuông như một tấm ảnh trên Instagram khiến người xem cảm thấy bức bối, khó chịu. Cái cảm giác lèn chặt những chi tiết ngổn ngang, dày đặc vào một khung vuông đã tạo nên không khí u ám chủ đạo trong bộ phim. Khung hình này gần như được giữ trọn vẹn từ đầu đến cuối, khoảng 90% thời lượng.

Có hai trường đoạn mà Xavier Dolan chủ động mở khung hình ra dài hơn như chuẩn thông thường, và đó đều là hai trường đoạn thể hiện sự tươi sáng, mơ mộng của nhân vật. Phân cảnh đầu tiên, là khi anh chàng Steve đang dạo chơi trên phố cùng mẹ và Kyla với tâm trạng rất thoải mái, nhẹ nhàng. Việc cho chính Steve dùng tay để "mở" khung hình ra cũng là một thủ pháp rất đặc sắc của Xavier Dolan.

Và phân cảnh thứ hai là khi Diane mơ tưởng về tương lai hạnh phúc của con trai trong tiếng nhạc réo rắt của một bài hát được thể hiện bằng cây đàn violin. Chính bản nhạc sử dụng đàn violin này là ca khúc đã gợi cảm hứng của Xavier Dolan thực hiện Mommy, và vì thế nó chính là phân đoạn quan trọng nhất của phim.

Chân dung người mẹ với những đấu tranh tư tưởng cho số phận con trai mình.

Cả hai phân đoạn sử dụng khung hình dài truyền thống đều có cái kết dừng lại khá đột ngột, và khi khung hình được thu gọn trở về thành khung vuông, không khí lại ngay lập tức chùn xuống. Điều này cho thấy tác động thị giác của khung hình đã có sức mạnh thật sự to lớn đối với toàn bộ mạch phim.

Nói về mạch phim, thì tính nhịp điệu của Mommy được Xavier Dolan trau chuốt khá kỹ, cứ khoảng 10 đến 15 phút lại có một cao trào khiến khán giả xúc động, bần thần, tức giận hay buồn bã. Bộ phim cứ liên tục xoay chuyển nhân vật giữa các chiều kích cảm xúc khác nhau nên một khi đã xem Mommy, khán giả khó lòng có thể dứt ra được.

Điều cuối cùng cần nói, là diễn xuất vô cùng ấn tượng của dàn diễn viên chính trong phim. Anne Dorval, nữ diễn viên thủ vai người mẹ Diane, là người từng nhiều lần cộng tác với các dự án trước của Xavier Dolan. Diễn xuất của cô đậm đặc tính tự sự, nhẹ nhàng nhưng cũng đầy mạnh mẽ. Anne Dorval diễn bằng mắt rất tốt, và giọng nói của cô cũng làm lay động người xem.

Dù không phải là một bà mẹ kiểu mẫu theo mơ ước của mọi đứa trẻ, nhưng khó ai có thể phủ nhận rằng Diane qua hóa thân của Anne Dorval là một bà mẹ đáng mến và luôn hết lòng vì con cái. Dù đôi lúc cũng có phạm sai lầm, thờ ơ, lãnh đạm hay có pha chút tàn nhẫn đi chăng nữa, người xem vẫn thấy được tình yêu của Diane dành cho đứa con mãi mãi bé bỏng của mình.

Nam diễn viên Antoine Pilon với lối diễn xuất ấn tượng, chân thật đã tạo dấu ấn cho vai diễn của mình.

Với nhân vật Steve, nam diễn viên Antoine Pilon lại gây thích thú bằng cách diễn dữ dội và thiên về bộc lộ của mình. Mọi cảm xúc trên gương mặt và toàn bộ cơ thể của Antoine đều được vận dụng  tối đa để thể hiện vai Steve. Cậu thành công khi khiến người ta ghét, và đôi khi, cảm thấy căm thù. Nhưng rồi sau đó, Antoine lại khơi lên được sự thương cảm của người xem bằng vẻ ngoài ủ rũ, yếu mềm như một chú mèo con. Đó chính là nhờ sự biến hóa đa dạng trong diễn xuất của nam diễn viên trẻ này.

Và cuối cùng là Suzanne Clement, người thủ vai Kyna. So với hai vai còn lại, Kyna không phải là một nhân vật quá khó thể hiện, bởi cảm xúc của nhân vật này khá nhẹ nhàng, bình thản. Nhưng Suzanne Clement vẫn tìm cách thể hiện được tài năng của mình, thông qua những trường đoạn kết hợp với các diễn viên còn lại. Phân đoạn cuối ở trước trại giáo dưỡng, hay khi Kyna phải vật lộn với Steve những lúc Diane vắng nhà là những cảnh có thể lấy làm ví dụ cho việc hóa thân xuất sắc của diễn viên này.

Thành công vượt sức mong đợi

Dĩ nhiên, khi thực hiện một tác phẩm, các đạo diễn vẫn luôn mong nó sẽ tỏa sáng. Nhưng trong trường hợp của Mommy, chính bản thân Xavier Dolan cũng phải thừa nhận, bộ phim này đã gặt hái được nhiều thành công cả hơn dự kiến của cậu.

Mommy được thực hiện với kinh phí khoảng 4,9 triệu đô-la Mỹ, và sau đó thu về khoảng 13 triệu đô-la. Con số không lớn, nhưng cũng là một thành công lớn nếu tính theo tỉ lệ phần trăm và so với các bộ phim kinh phí thấp khác.

Mommy được xem là tác phẩm điện ảnh hay và xúc động năm 2014.

Thế nhưng, "mặt trận" chiến thắng vẻ vang nhất của Mommy chính là phê bình nghệ thuật. Mommy đã nhận được lời khen tặng từ hàng trăm chuyên trang quốc tế, nhận gần 20 giải thưởng lớn nhỏ tại các liên hoan phim khác nhau. Trong số đó, đáng chú ý nhất là giải Jury Prize (Lựa chọn của Ban giám khảo) tại Liên hoan phim Cannes 2014. Đây là một danh hiệu mà bất cứ một nhà làm phim nhà nghề nào cũng mơ ước, chứ đừng nói đến là một người trẻ như Xavier Dolan.

Bên cạnh đó, Mommy còn chiến thẳng giải Phim nước ngoài xuất sắc nhất tại Giải Cesar lần thứ 40, đồng thời được chọn làm phim đại diện cho Canada tham gia tranh giải Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất ở Oscar. Rất tiếc, Mommy đã không được lựa chọn trong danh sách rút gọn đề cử Oscar năm đó, nhưng trong lòng của khán giả yêu nghệ thuật tại Canada và Cannes nói riêng, hay rất nhiều người khác trên thế giới nói chung, Mommy vẫn là bộ phim hay và xúc động nhất của năm 2014.