Đi bộ 2500km để nói lời chia tay - câu chuyện tình nổi tiếng khiến hàng triệu trái tim rung cảm

Tự gọi mình là “bà ngoại của nghệ thuật trình diễn”, Marina Abramovic không chỉ nổi tiếng với tác phẩm trình diễn “Nhịp điệu 0”, mà còn là rất nhiều những dự án nghệ thuật trình diễn độc đáo và sâu sắc. Một trong số đó là tác phẩm trình diễn Hai người tình vào năm 1988, được hợp tác cùng nghệ sĩ trình diễn Ulay. Câu chuyện về cặp đôi Marina Abramovic và Ulay, cũng như tác phẩm để đời của họ và câu chuyện sau đó đã khiến hàng triệu trái tim trên thế giới rung cảm. 

 

Marina Abramovic và Ulay (Uwe Laysiepen) là cặp đôi nghệ sĩ lừng danh của thế kỷ 20. Họ gặp nhau lần đầu tiên vào năm 1976, sau khi Marina chuyển đến Amsterdam. Kể lại cuộc gặp đầu tiên trong một phim tài liệu về Marina, Ulay nói: “Đó là một sự mê hoặc ngay lập tức, giống như chúng tôi đã tìm thấy một người anh, một người chị lưu lạc”. Cả hai người còn có chung một ngày sinh nhật, chỉ khác năm. Marina sau này giải thích về mối quan hệ giữa hai người rằng: “Tôi đã yêu anh ấy hơn cả bản thân mình”.

 

Marina và Ulay vào năm 1976.
 

Trong suốt thời gian yêu nhau, họ đã cùng hợp tác và tạo nên những tác phẩm trình diễn trong suốt 12 năm, với khoảng 90 tác phẩm. Ý tưởng xuyên suốt là họ sẽ cùng khám phá cái tôi và nhân dạng nghệ sĩ. Họ cùng tạo ra một hợp thể và gọi là “Người kia”, cả hai cùng ăn mặc giống nhau, hành xử giống nhau tựa như một cặp sinh đôi và tạo nên một mối quan hệ hoàn toàn tin tưởng giữa hai người. 

 

Cặp nghệ sĩ vào năm 1980.
 

Cùng nhau, trong hơn 1 thập kỷ, họ đã tạo nên những tác phẩm trình diễn đầy sức nặng. Trong tác phẩm Quan hệ trong thời gian, cặp đôi trói buộc nhau lại bằng tóc của mỗi người và ngồi yên trong 17 tiếng. Trong tác phẩm AAA AAA, cả hai ngồi đối diện và cùng tạo tiếng động bằng khuôn miệng mở rộng, rồi tiếng động của mỗi người to dần, to dần cho đến khi họ thực sự hét vào nhau. Một trong những tác phẩm táo bạo khác của họ là Người kia: Năng lượng tĩnh, Marina cầm cung trong khi Ulay giữ mũi tên, chỉ thẳng vào Marina. Cả hai người đều kéo phần vũ khí của mình cho đến lúc mũi tên được kéo căng và chực bắn. Đó là một màn trình diễn ấn tượng, thể hiện sự tin tưởng và mạo hiểm trong những mối quan hệ sâu sắc, nó vừa đáng sợ lại vừa chân thực.

 

Năng lượng tĩnh. 


Quan hệ trong thời gian. 
 

Sau nhiều năm gắn bó, mối quan hệ của hai người trở nên căng thẳng khi cả hai đều đổ lỗi cho người kia không còn chung thuỷ với mình. Họ quyết định chia tay, chấm dứt chuyện tình cũng như sự hợp tác của cả 2 suốt 12 năm. Họ quyết định cùng thực hiện một chuyến đi, một dự án cuối cùng với nhau và khoảnh khắc kết thúc nó cũng sẽ là khoảnh khắc hai người nói lời từ biệt. Được bắt đầu vào năm 1988, dự án có tên là Hai người tình, và bản thân nó cũng là một chuyến hành trình tâm linh của mỗi người. Cả hai sẽ đi từ hai đầu của Vạn Lý Trường Thành, Ulay bắt đầu đi từ sa mạc Gobi còn Marina đi từ phía Hoàng Hải. Họ sẽ gặp nhau ở điểm giữa của Vạn Lý Trường Thành và nói lời ly biệt ở nơi đó. Cả hai người đã đi bộ hơn 2500km, ròng rã trong suốt 6 tháng. Và khi gặp lại nhau, họ nói lời từ biệt, ôm nhau một cái ôm cuối cùng và không bao giờ gặp lại nữa. 

 

2500km và lời từ biệt của cặp nghệ sĩ đã gắn bó với nhau hơn một thập kỷ.
 

“Chúng tôi cần một kiểu kết thúc nào đó, sau một quãng đường khổng lồ như vậy để tiến về nhau. Kết thúc đó rất con người, rất kịch tính, như cái kêt của một bộ phim. Bởi sau cùng thì, dù có làm gì đi nữa, bạn cũng sẽ có một mình”.

 

Ulay đã kết hôn sau đó với một người phụ nữ khác và cả hai đều tiếp tục làm nghệ thuật với triết lý của mình. Khúc ngoặt đến vào năm 2010, tức là 22 năm sau cuộc ly biệt. Khi đó, Marina, lúc này đã 63 tuổi - tổ chức một buổi trình diễn có tên “Nghệ sĩ hiện diện” ở Bảo tàng Nghệ thuật hiện đại (MoMA). Trong buổi trình diễn này, Marina sẽ ngồi yên trong suốt 716 giờ, đám đông sẽ được mời từng người vào, ngồi đối diện và nhìn thẳng vào mắt bà. Mỗi người đều có thời gian không giới hạn, có người đã ngồi trước Marina suốt gần 90 phút, có người đã ôm ngực xúc động, có người oà khóc. Trong số 1545 người đến ngồi đối diện với Marina, có cả nữ diễn viên Sharon Stone. Nhưng đặc biệt hơn cả, đó là sự xuất hiện của một người mà đến bây giờ, sự xuất hiện đấy vẫn là một trong những khoảnh khắc đẹp và xúc động bậc nhất của nghệ thuật trình diễn.

 

Không hề cho biết trước, Ulay từ từ xuất hiện trong căn phòng và ngồi xuống trước mặt Marina vào buổi trình diễn “Nghệ sĩ hiện diện”. Sau hơn 22 năm chính thức rời xa nhau và vài lần gặp gỡ, Ulay ngồi trước mặt Marina như một cuộc tái hợp thiêng liêng của hai cái tôi đã từng là một. Cả hai chỉ yên lặng, mỉm cười, nhìn nhau và rơi nước mắt. Trong những giây phút ngắn ngủi, Marina đã vươn người lên và nắm chặt lấy tay của Ulay. Khoảnh khắc này đã thực sự khiến cả căn phòng oà lên với những tràng vỗ tay xúc động, và là một trong những khoảnh khắc nhiều cảm xúc nhất của nghệ thuật trình diễn đương đại.