Trúng số: Cơ hội cho phim Việt hay thất bại có thể đoán trước?

Ngày 29/9, Cục điện ảnh đã công bố bộ phim hài “Trúng số” sẽ đại diện cho Việt Nam tham dự tranh tài ở giải Oscar 2016 tại  hạng mục Phim nước ngoài xuất sắc. Theo nguyên tắc, hội đồng tuyển chọn bao gồm những cá nhân danh tiếng trong nền điện ảnh nước nhà đã công khai thảo luận và bỏ phiếu kín. Với số điểm 9/10, “Trúng số” đã xuất sắc đánh bại 7 ứng viên khác để trở thành đại diện được cử đi tham dự vòng loại Oscar lần thứ 88.

Dù vậy, liệu bộ phim này thật sự có khả năng nào chiến thắng những tác phẩm của những nước có nền điện ảnh phát triển hơn trên thế giới?

Một cơ hội lớn?

Được ra mắt trong dịp Tết 2015, “Trúng số” đã tạo nên một hiện tượng cả về nội dung lẫn số người xem. Bộ phim được dựa trên một sự kiện có thật vào năm 2011, khi chị Phạm Thị Lành hứa bán chịu 20 tờ vé số cho anh Đỗ Ngọc Tuấn. Nào ngờ, 4/10 tờ đó lại trúng giải đặc biệt với số tiền lên tới 6,6 tỷ đồng. Điều còn đáng ngạc nhiên hơn đã xảy ra, khi chị Lành đã đưa anh Tuấn đầy đủ số vé đó.

Câu chuyện cổ tích giữa đời thường đã là cảm hứng giúp nhà biên kịch Nguyễn Mạnh Tuấn nhắn gửi:Có hay chăng lòng tốt trong thế giới đầy những dối trá, toan tính?

Những nhân vật trong phim đều được khai thác triệt để với mục đích này. Thơm, cô gái bán vé số dù nghèo nhưng không từ nan, luôn tìm cách giúp đỡ người khác. Tư Nghĩa, sống cảnh bần hàn vẫn tâm niệm sống phải lạc quan, giúp được ai thì giúp. Ngược lại là những con người “xấu tính” như ông Tư nổ, trưởng công an xã... đều được miêu tả đầy đủ để vừa châm biếm cái xấu, vừa làm nổi lên cái đẹp của tình người.

Chính vì vậy, giới chuyên môn đánh giá khá cao nội dung mang đầy tính nhân văn và rất cảm động của bộ phim. Ngoài ra, với những lời thoại gần gũi, tự nhiên, xen hài với bi cũng giúp “Trúng số” bỏ được cái tiếng hời hợt, giả tạo thường thấy trong phim hài Việt. Những cảnh hài nhẹ nhàng, sâu sắc, hóm hỉnh có thể không theo gu “cười bể bụng” của thị trường, nhưng lại thu nhận phản hồi rất tốt từ phía khán giả.

Đã nhiều năm công chúng mặc định phim hài Tết để giải trí thì thường rất nhảm, nhưng vị đạo diễn từng đoạt giải Cánh diều Vàng Dustin Nguyễn thì khẳng định: "Khi đọc kịch bản phim này, tôi cảm động bởi câu chuyện về lòng tốt và cách sống tử tế của những con người lao động chất phác. Tôi không tính toán mình sẽ làm phim gì nhưng Trúng số và thể loại phim hài đã đến với tôi một cách ngẫu nhiên. Đây không phải là một phim hài nhảm." Anh cũng cho biết mình rất chú trọng khâu kịch bản, nên “Trúng số” là một bộ phim có nội dung anh rất tâm đắc.

Đánh giá của khán giả về bộ phim

Trong khi đó thì sự mộc mạc, bình dị chốn thôn quê đã được khắc họa rất thành công qua những góc quay nghệ thuật. Cảnh nghèo hiện lên cũng không hề hèn mà trái lại, mang một màu sắc lạc quan, ấm áp và thể hiện đúng tinh thần hài nhân văn của tác phẩm.

Kết quả, về phương diện nghệ thuật, cánh báo chí và các nhà phê bình đánh giá “Trúng số” là một bộ phim "hài nhưng không nhảm", "nội dung mang tính nhân văn sâu sắc". Trên khía cạnh thương mại, phim đã đứng thứ 2 trong bảng xếp hạng doanh thu Tết, vượt quá sự mong đợi của ê-kíp khi phải cạnh tranh với 7 bộ phim khác với số vốn khủng.

Như vậy, nhìn chung thì “Trúng số” có lẽ là một tác phẩm “đủ điều kiện” đánh bật những phim Việt khác để đại diện nước nhà tham dự Oscar 2016.

Một thất bại có thể đoán trước?

Hạng mục Phim nước ngoài xuất sắc được Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh nước Mỹ bắt đầu đề ra từ năm 1956. Tuy nhiên, nhìn đi cũng phải nhìn lại. Trong khi nền điện ảnh nước ta cũng ngày một phát triển thì thế giới cũng không dừng lại. Từ trước đến nay, điện ảnh Việt Nam mới chỉ có duy nhất bộ phim “Mùi đu đủ xanh” của đạo diễn Trần Anh Hùng lọt vào vòng đề cử cuối cùng năm 1994.

Nhìn gần hơn, Việt Nam đã có các bộ phim “Chuyện của Pao” (2007), “Áo lụa Hà Đông” (2008), “Đừng đốt” (2010), “Khát vọng Thăng Long” (2012) và “Mùi cỏ cháy” (2013) được gửi đi dự Oscar và đều bị trượt ngay từ vòng loại. Và thành thực mà nói, “Áo lụa Hà Đông” hay “Mùi cỏ cháy” đều là những phim được đánh giá cao hơn so với “Trúng số” trên phương diện nghệ thuật.

Ngay cả trong số 7 ứng viên khác đối đầu với “Trúng số” tại vòng tuyển chọn như “Đập cánh giữa không trung”, “Bộ ba rắc rối”, “Hương Ga”, “Quyên”... thì “Đập cánh giữa không trung” có cách thức làm phim tương đối phù hợp với tiêu chí của các liên hoan phim quốc tế và đã giành được một số giải nhỏ mang tính quốc tế là một lựa chọn hợp lý hơn để được đề cử.

Có nhân văn đến đâu, hài hước cỡ nào, bán nhiều vé đi chăng nữa, “Trúng số” vẫn chưa đạt đến trình độ tầm cỡ như “Amour”, “The Great Beauty”, “Ida”, những bộ phim đã giành giải Oscar Phim nước ngoài xuất sắc mấy năm qua.“Trúng số” được gửi đi vì không có phim nào khác nổi trội hơn và nếu may mắn, bộ phim sẽ lọt qua một vài vòng đề cử ban đầu rồi mới dừng lại.

Thiên Thanh