"Three Billboards Outside Ebbing, Missouri": Ba tấm biển kì quặc mở ra những thân phận đáng thương

Không đi theo hướng khắc họa những câu chuyện tình lãng mạn, cũng chẳng chọn hướng hành động gay cấn với những hiệu ứng khiến người xem mãn nhãn, bộ phim nhiều chiều Three Billboards Outside Ebbing Missouri với ba tấm biển bên ngoài thị trấn Ebbing vẫn là một tác phẩm để lại nhiều day dứt cho khán giả. Ngay cả khi hụt chân trước The Shape of Water tại Oscar năm nay, bộ phim của đạo diễn Martin McDonagh vẫn được ca ngợi như một trong những tác phẩm có sức nặng nhất của năm. 

Từ tựa đề của bộ phim, có lẽ đạo diễn người Ireland đã phần nào "teasing" trước cho người xem về những thân phận nhân vật trong phim. Tựa đề phim tạm dịch ra tiếng Việt là "3 tấm biển quảng cáo bên ngoài thị trấn Ebbing, tiểu bang Missouri của Mỹ". Ebbing là một địa danh không có thật, nó có nghĩa là "thủy triều xuống" hay "sự suy tàn".

Theo cái màu đỏ nhức mắt của 3 tấm biển quảng cáo tàn tạ, những vấn đề nổi cộm của một xã hội Mỹ đầy rối ren cũng được mở ra. Các nhân vật có thực sự suy tàn hay không, khi đứng trước những vùi dập của bao cái xấu, cái ác trong xã hội?

Người phụ nữ cáu kỉnh, khó chịu hay người mẹ mất con nuốt nỗi đau vào trong và tỏ ra vững chãi?

Ba tấm biển quảng cáo tàn tạ chắc sẽ chẳng bao giờ được "hồi sinh" nếu như bà mẹ Mildred Hayes (Frances McDormand thủ vai) không nảy ra ý định bỏ tiền túi tận 5000 USD để thuê trong vòng một tháng.

Ấy thế, ai mà ngờ được nội dung mà bà đăng tải trên mấy tấm biển kia. Đó là ba dòng chữ ngắn ngủi màu đen khổ lớn, trên nền biển quảng cáo màu đỏ máu như đập xối xả vào mắt người nhìn:

"Raped while dying" (Bị cưỡng hiếp khi đang hấp hối)

"And still no arrests?" (Và đến giờ vẫn chưa ai bị bắt?)

"How come, Chief Willoughby?" (Vậy là sao, Cảnh sát trưởng Willoughby?)

Người xem, thoạt nhiên trong lớp cảm nhận đầu tiên xem bộ phim, sẽ phần nào như những người dân trong thị trấn: cảm thấy khó chịu vì hành động của bà Hayes không chỉ làm náo động cả thị trấn, ảnh hưởng việc điều tra mà còn xúc phạm đến ngài cảnh sát trưởng đang trong giai đoạn điều trị ung thư.

Nhưng càng xem, khán giả càng nhận ra rằng, sau lớp lớp sự kiên nghị tưởng vững vàng ấy của bà Hayes, là nỗi đau, là sự phản kháng yếu ớt và cũng là cách duy nhất đòi lại công bằng của một người mẹ mất con. Làm sao không đau cho được, khi mà đứa con gái mình yêu thương bị cưỡng hiếp và sát hại dã man, mà tên tội phạm vẫn nhởn nhơ sống ngoài vòng pháp luật? Phân cảnh bà Hayes đơn độc, ngày ngày nhìn những đoàn tàu chạy qua và nghĩ về đứa con gái không bao giờ quay trở lại như một vết cứa đỉnh cao trong diễn biến nội tâm của nhân vật.

Bà Hayes vốn không có quan hệ tốt với con trước lúc cô bé chết, nên việc bà làm với mấy tấm biển quảng cáo không đơn thuần là tình mẫu tử, mà còn là một ý nguyện sửa sai mà mãi mãi cô con gái chẳng thể biết được nữa.

Đứng trước sự bất công của cuộc sống, bà Hayes đã có thể chọn gục ngã và ra đi cùng đứa con gái của mình, thế nhưng, bà đã chọn trở nên vững vàng hơn, vì đâu đó niềm tin vào công lý vẫn le lói trong bà. Cái ác rồi cũng sẽ phải đầu hàng trước sức mạnh của người mẹ tội nghiệp, vì bà vẫn không ngừng tin tưởng, không ngừng chiến đấu.

Với cách diễn xuất bén, sắt, sâu và bản năng của Frances McDormand, hình ảnh một người mẹ với những khiếm khuyết rất con người và cũng đa cảm, đầy yêu thương cứ thế nổi bật bần trên phông nền u tối của thị trấn Ebbing. Được mệnh danh là "Fargo của thế kỉ 21", Three Billboards đã giúp Frances McDormand có được tượng vàng cho Nữ chính xuất sắc nhất tại Oscar năm nay cùng một màn phát biểu xúc động. 

Những tuyến nhân vật phụ cũng không ngừng bước trên sợi chỉ ranh giới giữa cái tốt và cái xấu

Bà Hayes không phải nhân vật duy nhất trong phim được xây dựng với diễn biến tâm lý phức tạp. Three Billboards tập trung xoáy vào mối quan hệ giữa 3 nhân vật người mẹ, cảnh sát trưởng và gã cảnh sát Dixon. Cả ba người thay phiên nhau đóng vai phản diện, rồi lại đóng vai chính diện, cứ như vậy mà tạo nên một lớp màn mơ hồ trong định nghĩa về đạo đức - góc khai thác nổi bật nhất của bộ phim.

Cảnh sát trưởng Bill Willoughby (Woody Harrelson thủ vai) - đối tượng bị 3 tấm biển quảng cáo nhắm đến - hóa ra lại đang chiến đấu với căn bệnh ung thư và những trăn trở của riêng mình. Ông không phải là một người dửng dưng và ích kỷ, khoanh tay trước nỗi đau của Hayes như hiểu lầm ban đầu. Mặc dù bị công kích, ông lại không hề hận thù, trái lại, ông cảm thông trước nỗi đau mà người phụ nữ này đang chịu đựng.

Biến chuyển tích cực và ít có thể ngờ nhất đến từ nhân vật Jason Dixon (Sam Rockwell thủ vai). Nửa đầu bộ phim, Dixon chắc chắn đáng được gán mác "gã cảnh sát đáng ghét nhất hành tinh" vì cái tính vô trách nhiệm, ưa bạo lực và nặng tính kỳ thị. Tuy nhiên, về nửa sau của phim, sau khi nhận lời khuyên từ sếp Willoughby mà gã hết lòng kính mến, Dixon chợt lột bỏ cái vỏ xấu xí, khó ưa, trở thành một nhân vật thật khác.

Sự biến chuyển nhanh còn hơn lật bàn tay mà lại khéo léo và hợp lý của vai diễn Dixon đã mang về cho Sam Rockwell đề cử và sau đó là tượng vàng cho Nam phụ xuất sắc nhất trong mùa giải Oscar 2018.

Dù chỉ xuất hiện như một vài lát cắt nhỏ trong phim, nhưng những nhân vật phụ khác như Charlie - chồng của Hayes (John Hawkes) hay con trai của Hayes (Lucas Hedges) cũng kịp khắc họa những thân phận con người khác trong cuộc đời, khiến bộ phim trở nên thật tròn, thật vẹn, như một xã hội nhiều màu thực thụ.

Thân phận đáng thương hay không, hoàn toàn có thể chọn lựa

Bỏ lại bức chân dung về một xã hội đen tối với nào là nạn phân biệt chủng tộc, ấu dâm, giết người, sự dung túng cho cảnh sát dùng bạo lực… có lẽ khi rời khỏi rạp, người xem sẽ chỉ còn nhớ về những giá trị thật con người.

Nhân vật không bị hoàn cảnh kéo đi hoàn toàn, đâu đó, họ vẫn được trao vào tay những chọn lựa. Ai cũng có một câu chuyện rất riêng, một nỗi đau rất riêng và một cuộc đời rất riêng, như Hayes, như Willoughby, như Dixon đã vật lộn với trò đùa của cuộc đời. Cuối cùng họ vẫn quyết tâm bám rễ với cái thiện và điều đó tạo nên sức mạnh để họ vượt qua được mọi hoàn cảnh trong cuộc sống.

Mỗi nhân vật trong phim cũng giống như mỗi con người trong cuộc sống hiện thực, ai cũng có mặt tốt và cả mặt xấu tồn tại song song. Thế nhưng nếu chúng ta biết lắng lại, hiểu nhau hơn, học cách chấp nhận thực tại và tha thứ, thì cuộc sống không chỉ dễ thở hơn giữa người với người, mà mỗi cá nhân còn tìm được sự thanh thản cho tâm hồn của mình. Đó có lẽ cũng là thông điệp đẹp nhất mà đạo diễn Martin McDonagh muốn gửi gắm qua bộ phim.

Ba tấm biển, ba mối quan hệ phức tạp hay nhiều những mảng màu nhân văn khác nữa, Three Billboards Outside Ebbing, Missouri là một cái nhìn châm biếm và cay đắng đối với các vấn đề của cuộc sống. Phim hiện đang được chiếu tại các rạp trên toàn quốc. 

Theo Thủy Tiên/Trí thức trẻ